www.bollyindie.fora.pl

Sanjula

Teren dzisiejszych Indii był gęsto zaludniony już w paleolicie. Pierwsze wielkie cywilizacje miejskie rozwinęły się ok. 2500 p.n.e. w dolinie Indusu (Mohendżo Daro, Harappa). Ok. 1500 p.n.e. napłynęły do Indii plemiona indoeuropejskie Arjów, zajmując Pendżab i posuwając się w głąb Półwyspu Indyjskiego. Przejmując niektóre elementy miejscowych wierzeń wykształciły religię zwaną wedyzmem.

Osiadły tryb życia, rozwój rolnictwa, podział pracy i funkcji w społeczności aryjskiej doprowadził do powstania 4 podstawowych stanów - warn (kasty). Najwyższy status uzyskali bramini - kapłani pełniący główną rolę w kulcie, którego podstawę stanowiła ofiara (braminizm). Powstały komentarze do Wed (brahmany), później upaniszady, będące pomostem do przyszłego hinduizmu.

Od VI w. p.n.e. zaczęły powstawać liczne królestwa, m.in.: Kośala, Magadha, Awanti, Gandhara, Watsa, Kuru, a także niezależne organizacje klanowe (plemienne), np.: Śakjów, Liććhawich, Mallów, Kolijów, Najów, Morijów. W IV w. p.n.e. do doliny Indusu dotarły wojska Aleksandra III Wielkiego, w III w. p.n.e. w północno-zachodnich Indiach powstało państwo grecko-bakryjskie, które upadło w II w. p.n.e.

Zjednoczenia licznych państw indyjskich dokonał w IV w. p.n.e. Ćandragupta z dynastii Maurjów, która opanowała prawie cały subkontynent indyjski, osiągając największą potęgę w czasach cesarza Aśoki, który ugruntował w Indiach buddyzm. Po upadku dynastii Maurjów powstały liczne państwa, zjednoczone ponownie w IV w. przez dynastię Guptów. Imperium Guptów rozpadło się pod wpływem sporów wewnętrznych i najazdów Hunów.

Od VIII w. rozpoczęły się najazdy muzułmanów, którzy w końcu X w. utworzyli sułtanat z siedzibą w Ghazni. Jego władca, Mahmud, w latach 999-1027 zorganizował 17 wypraw na ziemie indyjskie, w wyniku których podporządkował sobie Pendżab. Jego następca, Mohammad Ghori, rozszerzył granice posiadłości muzułmańskich, tworząc na zdobytych terenach sułtanat ze stolicą w Delhi (1193), opanowany w 1398 przez Mongołów pod wodzą Timura.

Od 1414 w Delhi panowała dynastia Sajjidów, 1450-1526 - Lodich. Na południu Indii rozwijały się niezależne państwa, m.in. Ćolów (IX-XII w.), Bahmanidów (XIV-XVI w.), Widżajanagara. W 1526 do Indii wkroczył władca Kabulu, Babur. Pokonał Ibrahima Lodiego, opanował Delhi, Agrę i założył panującą do 1857 dynastię Wielkich Mogołów. W XVI w. rozpoczął się napływ do Indii Europejczyków. 1510 Portugalczycy zajęli wyspę Goa i zdominowali handel z Indiami.

W połowie XVI w. pojawili się Anglicy, Francuzi, powstały kompanie handlowe (Kompania Wschodnioindyjska, Kompania Indyjska), forty i faktorie, które w XVII w. dały początek miastom (m.in. Madrasowi, Bombajowi, Kalkucie). W XVIII w. Anglicy, którzy uzyskali zdecydowaną przewagę nad pozostałymi państwami konkurującymi o wpływy w Indiach, przystąpili do podboju wnętrza kraju.

Do połowy XIX w. opanowali niemal całe terytorium Indii. Językiem urzędowym stał się angielski. Stopniowo kraj przekształcono w bazę surowcową i rynek zbytu Anglii. Rabunkowa gospodarka, wielkie podatki, ubożenie chłopów spowodowały wybuch ogólnoindyjskiego powstania 1857-1858, stłumionego przez wojsko angielskie. 1858 Indie zostały wcielone do Korony angielskiej. 1877 królową angielską ogłoszono cesarzową Indii. W jej imieniu rządy sprawował gubernator.

W 1885 powstał Indyjski Kongres Narodowy, rozwinął się ruch narodowowyzwoleńczy. 1906 pod auspicjami angielskich władz kolonialnych zorganizowano Ligę Muzułmańską, jako przeciwwagę Kongresu. Na początku XX w. Anglicy zreformowali oświatę i naukę. Podczas I wojny światowej Kongres stał się partią masową, grupując siły antybrytyjskie. Główną rolę odgrywał w nim M.K. Gandhi. 1920 Kongres wysunął hasło samorządu dla Indii (swaradź), a w 1929 całkowitej niepodległości.

1930-1933 nasilił się ruch na rzecz niepodległości Indii, równocześnie władze kolonialne podsycały rozdźwięki między hindusami i muzułmanami. W 1939 Wielka Brytania ogłosiła, bez porozumienia z Kongresem, przystąpienie Indii do II wojny światowej, co spowodowało groźbę inwazji Japonii i skomplikowało sytuację polityczną. Liga Muzułmańska domagała się utworzenia w muzułmańskich prowincjach odrębnego państwa - Pakistanu.

1942 Kongres uchwalił rezolucję w sprawie niepodległości Indii, żądając opuszczenia kraju przez Anglików. Po zakończeniu II wojny światowej doszło do masowych strajków, w 1946 w Bombaju do powstania zbrojnego. 1947 Indie zostały podzielone na 2 niepodległe państwa: Indie i Pakistan. 1948-1949 między oboma państwami wybuchła wojna o Kaszmir, który został podzielony linią przerwania ognia. Ponowne walki o Kaszmir trwały 1948-1949 i 1971. Od 1950 Indie są niepodległą republiką związkową o ustroju demokratycznym, członkiem brytyjskiej Wspólnoty Narodów.

Do 1977 wpływ na rząd miał Indyjski Kongres Narodowy. 1947-1964 premierem był J. Nehru, 1966-1977 i 1980-1984 jego córka I. Gandhi, która kontynuowała podjęty przez ojca program reform, zakładający budowę przemysłu ciężkiego, samowystarczalność w zakresie produkcji rolniczej i przemysłowej, niezależność od obcego kapitału, planowanie gospodarcze, rozwój energetyki atomowej. Reformy nie rozwiązały problemów bezrobocia, przeludnienia wsi i nędzy oraz narastających konfliktów regionalnych.

Kryzys gospodarczy 1973-1975 wywołał niezadowolenie z rządów I. Gandhi, która wprowadziła w 1975 stan wyjątkowy. 1977-1979 władzę przejęła opozycyjna partia Janata, która z powodu braku jednolitego programu politycznego nie była w stanie jej utrzymać. W 1980 u władzy ponownie znalazł się Kongres. W latach 80. nasiliła się działalność separatystów sikhijskich (sikhowie), domagających się powstania w Pendżabie niepodległego państwa - Khalistanu.

W czerwcu 1984 rząd I. Gandhi zajął siłą świątynią w Amritsarze, która stała się siedzibą separatystów sikhijskich (w wyniku akcji zginął ich przywódca, J.S. Bhindrawale). Profanacja świątyni sikhów została przez nich pomszczona zamachem na I. Gandhi (październik 1984), który spowodował ich pogromy w Delhi i innych miastach. Premierem został syn I. Gandhhi - R. Gandhi, który kontynuował działania na rzecz przyspieszenia rozwoju gospodarczego, politykę niezaangażowania i liberalizacji gospodarki.

W 1989 Kongres przegrał wybory parlamentarne, premierem został V.P. Singh, rządzący do 1990. Po nim urząd premiera objął przywódca partii Janata Dal - socjalista Ch. Shekhar, który pod naciskiem Gandhiego kontynuował liberalizację gospodarki i zwalczał ruchy separatystyczne. W 1991 rząd Shekhara upadł. W czasie kampanii wyborczej zginął w zamachu Gandhi. W wyborach zwyciężył ponownie Kongres i utworzył rząd z P.V. Narasimhą Rao jako premierem, który rozpoczął modernizację gospodarki poprzez współpracę z obcym kapitałem, podjął próby współpracy z byłymi radzieckimi republikami azjatyckimi, nawiązał stosunki z Izraelem i dialog z Pakistanem. Poprawie uległy stosunki ze Stanami Zjednoczonymi i Chinami. W 1997 na prezydenta Indii wybrany został K.R. Narayanan. 10 lutego 1998 K.R. Narayanan desygnował na stanowisko premiera przywódcę hinduskich nacjonalistów Atal Behari Vajpayee, lidera Indyjskiej Partii Ludowej. Wygrała ona wraz z partiami koalicyjnymi wybory, pokonując Indyjski Kongres Narodowy i centrolewicową koalicję Zjednoczony Front.

11 maja 1998 wielkie poruszenie na świecie wywołały trzy podziemne eksplozje nuklearne, przeprowadzone przez Indie na poligonie w Radżastanie. Szczególnie zaniepokoiły one sąsiedni Pakistan, który też dysponuje bronią atomową. Po dwóch kolejnych podziemnych wybuchach jądrowych przeprowadzonych przez Indie 13 maja, prezydent Stanów Zjednoczonych Bill Clinton nałożył na nie sankcje ekonomiczne.

2001 doszło do zamachu na indyjski parlament, o przeprowadzenie którego oskarżono Pakistan, obydwie strony konfliktu rozpoczęły koncentrację swych wojsk na granicy indyjsko-pakistańskiej. Wzmożone wysiłki dyplomatyczne na arenie międzynarodowej zdołały zapobiec wojnie. 2002 funkcję prezydenta obejmuje A. Kalam, a Stany Zjednoczone w zamian za współpracę władz indyjskich w poszukiwaniu terrorystów Al-Kaidy, zniosły sankcje gospodarcze wobec Indii. 2003 Indie przeprowadziły próby z rakietami dalekiego zasięgu zdolnymi przenosić głowice jądrowe.

W maju 2004 wybory wygrał opozycyjny Indyjski Kongres Narodowy. Premier A.B. Vajpayee podał się do dymisji. We wrześniu tego samego roku Indie wystąpiły z wnioskiem o stałe miejsce w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. W grudniu 2004 Indie nawiedziła fala tsunami, powodując śmierć około kilkunastu tysięcy osób na południowo-wschodnim wybrzeżu kraju oraz na Andamanach i Nikobarach.

Październik 2005 Indie nawiedziło kolejne trzęsienie ziemi - tym razem w indyjskim i pakistańskim Kaszmirze - które spowodowało śmierć prawie 80 tys. osób.

W lipcu 2006 doszło do zamachu bombowego w podmiejskiej kolejce w Bombaju. Zginęło 200 osób, ponad 700 zostało rannych.